Kolon (bağırsak) kanseri, kalın bağırsakta yayılım gösteren sindirim sistemi kanseridir. Günümüzde en sık görülen kanserlerden biridir. Her yaşta ortaya çıkabileceği gibi 50 yaş gibi orta yaşlarda başlayarak daha yaygın olarak görülür.
Kolon kanseri kendini önceleri iyi huylu polipler halinde göstermeye başlar. İyi huylu polipler kansere dönüşür veya dönüşmez. Polipler çok fazla hastalık belirtisi vermez. Kanser oluştuğunda belirti vermeye başlar.Bu yüzden sağlık bakanlığının da tavsiyesine uyarak tarama testlerinin yapılmasında fayda vardır.
50 yaşından sonra her yıl kanser tarama testi yaptırılmalıdır. Erken teşhis oldukça önemlidir. Erken teşhis edildiği durumda poliplerin alınmasıyla kansere dönüşmeden kötü bir durumun önüne geçilmiş olunur. Bağırsak alışkanlığında bir değişiklik meydana geldiğinde (sık tuvalete çıkma, bağırsaktan sürekli ses duyulması) veya dışkıda kan görüldüğünde mutlaka doktora başvurulmalıdır. Bu sayede kötü sonuçların önüne geçilmiş olur.
Kolon kanseri belirtileri nelerdir?
Kolon kanseri belirtileri bağırsağın sağ ve sol tarafın tutulumuna göre değişir. Sol taraf daha dardır. Sonucunda dışkının normalden daha ince biçimde yapılması,ishal veya kabızlık belirtileri görülür. Sağ taraf geniştir. Bu yüzden belirti vermesi uzun sürer. Kendini belli etmeden uzun yıllar sürebilir. Kansızlık, yorgunluk belirtileri görülür.Genel olarak belirtiler şu şekildedir:
- Kanamalı dışkı
- Zor dışkılama
- Sürekli dışkılama hissi
- Dışkıda beyazımsı salgı
- Karın ağrısı
- Karında ağırlık hissi
- Yorgunluk
- Belirgin kilo kaybı
- Kansızlık
- İştahsızlık
- Ateş
Bağırsak kanseri teşhisi nasıl yapılır?
Bağırsak kanserinin erken teşhisi oldukça önemlidir. Bunun için tarama testleri yapılmaktadır. Kanserden korunmanın en güzel yolu düzenli şekilde endoskopik incelemeler yaptırmaktır. Endoskopi, şüphelenilen bölgeyi görüntülemeye yarayan bir alettir. Bağırsağı görüntüleme işlemine ise kolonoskopi adı verilir ve 50 yaşından sonra her yıl muayene tavsiye edilir. Kolonoskopi hem erken teşhiste hem de poliplerin alınmasında yardımcı olur. Yani hem teşhis hem de tedavi amaçlıdır.
Erken teşhisin bir diğer yolu dışkı örneğinin incelenmesi, bilgisayarlı tomografi, tam kan sayımı, lezyon örneğinin incelenmesi için biyopsi yapılmasıdır.
Kimler kolon kanseri riski altındadır?
- Ailesinde kolon kanseri varlığı olan bireyler
- 50 yaş ve üzeri bireyler
- Enfeksiyonlu bağırsak hastalıkları ( ülseratif kolit, crohn hastalığı)
- Hazır gıdaları, kabızlık yapan besinleri, kızartmaları tüketenler
- Obez olanlar
- Sigara kullananlar
Kolon kanseri evreleri nelerdir?
Kolon kanseri evreleri tutulum gösterdikleri yere göre ayrılmıştır.
Evre 1: Kanser hücreleri kalın bağırsak duvarı ve rektumda büyüme göstermektedir.
Evre 2: Kanser kalın bağırsak ve rektum duvarı boyunca veya içinde yayılmıştır. Lenf düğümleri etkilenmemiştir.
Evre 3: Kanser lenf düğümlerine yayılmıştır. Çevre dokular etkilenmemiştir.
Evre 4: Kanser diğer doku ve organlara yayılmıştır. Ciğerlere sıçrayabilir.
Kolon kanseri nasıl tedavi edilir?
Kolon kanseri tedavisi hem bulguların azaltılmasına yönelik hem de yaşam kalitesini yükseltmeye yöneliktir. Cerrahların yapacağı müdaheleler dışında hastanın moralinin iyi tutulması ve rahatının sağlanması palyatif bakımın bir parçasıdır.
Erken müdahale
- Kolonoskopi yardımıyla poliplerin çıkartılması
- Kalın bağırsağın son kısmının biraz alınması (Endoskopik mukozal rezeksiyon)
- Kolonoskopi yardımıyla karın duvarından girilerek çıkarılamayan büyük poliplerin çıkarılması (Minimal invaziv cerrahi )
İleri cerrahi müdahale
- Bağırsağın bölümlerinin çıkarılıp alınmasına kolektomi denir. Bağırsağın büyük bir alanına yayılmış kanserlerde bağırsağın bir bölümü çıkartılır. Ameliyat sonrasında geçici olarak bağırsak hareketlerinin azaltılması ve bağırsağın yorulmaması adına karın duvarına torba yerleştirilir. Bağırsak karın duvarına ağızlaştırılır ve dışkı bu yolla torbaya dolar. Bu torbaya stoma adı verilir.
- Yakındaki lenf düğümlerinin çıkartılıp incelenmesi
- Kemoterapi
- İlaç tedavisi
- Radyasyon tedavisi