Disleksi, özel öğrenme güçlüğüdür. Bireyin fiziksel, duygusal, zihinsel bir engeli olmamasına rağmen ortaya çıkar. Yeterli eğitim almasına rağmen veya buna sebep olacak çevresel faktörlerin olmamasına rağmen görülür. Kişi normal zeka seviyesine sahiptir ya da üstün zekalı da olabilir. Tabi bu durum üstün zekalı bireylere özel değildir.
Disleksi belirtileri genel olarak okuma- yazma, matematiksel işlemler gibi becerilerde gelişimsel sıkıntılardan kaynaklıdır. Gelişim düzeyi beklenenin altındadır. Disleksi bir hastalık değildir ve tıbbi tedavisi yoktur. Gelişimin yavaşlamasına neden olan çevresel faktör bulunmaz. Birey yeterli eğitim almasına rağmen bu bozuklukla karşılaşabilir. Disleksi belirtilerini ayrıntılı bir şekilde inceleyelim.
Disleksi belirtileri nelerdir?
3-5 yaş:
- Harfleri, kelimeleri hatırlamada zorluk çekmek
- Alfabedeki harfleri sıraya koyup kelime oluşturamamak
- Benzer kelimeleri okurken karıştırma
- Boyama yapmayı becerememe
- Hafıza zayıflığı
- Kelime oyunlarında kelimeleri ağır ağır söyleme
Okula başlarken :
- Okula gitmeyi istememe
- Okuma yazmayı öğrenmede güçlük
- Görevlerini yerine getirmekte güçlük
- Ses bilgisi zayıflığı
- Davranış bozukluğu
12-18 yaş:
- Okuldan kaçma isteği
- Harfleri sıraya koymada güçlük
- Okurken veya yazarken harfleri karıştırma
- Okuma ve yazmayla ilgili işlerin uzun zaman alması
- Sinirlilik hali
Sık görülen okuma hataları şunlardır:
- Kelimedeki harflerin yerlerini karıştırma ( kaç=çak, kat=tak)
- Harfleri eksik yazma ( küçük=küçk)
- Benzer harfleri birbirleriyle karıştırma ( d ile b, b ile p, s ile z)
- Sıkça kullanılmayan kelimeleri gördüğünde okumada güçlük
- Satır sonundan satır başına atlamada güçlük
- Alfabeyi öğrenmekte zorlanma
Sık görülen yazma hataları şunlardır:
- Sesi ve görünüşü benzer olan harfleri karıştırma ( o ile ö, u ile ü, b ile d)
- Fazla hece tekrarı ( ortadadaki=ortadaki)
- Art arda gelen sessiz harflerin birinin eksik yazılması (dükan=dükkan)
- Harflerin eksik yazılması
- Büyük harfin yanlış yerde kullanılması
- Noktalama işaretlerinin işlevlerinin bilinmemesi ve kullanılmaması
Disleksi olan bireyler anlama güçlüğünden dolayı böyle değillerdir fakat yazım hatalarıyla beraber böyle bir sorun meydana gelebilir. Bu nedenle birey okumaktan uzaklaşabilir. Bazıları yazısının özensiz ve yanlış olduğunu bilmekte, yazmaktan soğumakta, bu durumu çevresindekilerin fark etmemesi adına yazısını zor okunması için iç içe yazmaktadır.
Bireyler, kendi dillerine hakim olamadıkları için yabancı bir dil öğrenmekte zorlanırlar. Zaten kelimelerin anlamında ve birleştirmesinde sıkıntı yaşayan birey, kendi dilinden başka bir dile bunları çevirmekte zorlanacaktır.