Otizmli çocuk gelişimi ağır tablolardan hafif tablolara geniş bir yelpazede incelenir. Belirtilerin çoğu gözlemlenebilirken bazı çocuklarda bu belirtilere daha az rastlanır. Belirtiler kaybolabilirken bazen de yerini bazı belirtilere bırakır. Otizmli çocuğun zihinsel, sosyal, dil ve motor becerileri kendine has farklılıklar barındırır. Otizmli çocuk gelişimi nasıl olmaktadır hep beraber inceleyelim.
Otizmli çocuğun zihinsel gelişimi
En çarpıcı özelliği kuvvetli hafızaya sahip olmalarıdır. Zeka seviyeleri oldukça yüksek olabileceği gibi zeka geriliği de olabilir. Okudukları veya duydukları şeyleri kolay kolay unutmazlar ve bunları tekrar tekrar söyleme eğilimindedirler. Konuşabilirler fakat birtakım bozukluklar olabilir. Ne söyledikleri anlaşılmayabilir. Okuduklarından anlam çıkarmasalar bile erken yaşta okuma yazmayı öğrenebilirler. Bu çocuklar özel becerililere sahip olabilen çocuklardır. Konuşmayanlar şarkı söyleyebilir, müzik aleti çalabilir veya sayısal yetenekleri çok iyi olabilir. Bazılarının ezber yetenekleri çok kuvvetlidir.
Otizmli çocuğun dil gelişimi
Otizmli çocuk bebeklikte çıkarılan heceleme şeklindeki sesleri çıkarmaz. Çevresindeki seslere tepkisiz kalır. Karşılıklı sohbete girmez, girse bile bu eğitim sonucunda olur ve kısa sürelidir. Genellikle sessizdirler. Bazı çocuklar konuşma yeteneklerinin tümünü kaybederler. Bu duruma otistik regresyon denir. Zeka seviyesi yüksek olan, erken yaşta konuşmaya başlayan ve eğitim almış çocuklarda dil gelişimi iyi ilerlemeler gösterir. Bunun yanında çocukluğunda hiç konuşmasa bile ergenlik döneminde de konuşmaya başlayabilir.
Otizmli çocuk konuşsa bile çıkardığı kelimeler somuttur. Kelimelerin anlamlarını bilerek konuşmaz. Ezberlediği kelimeleri kullanır. Bu yüzden bu çocuklar ile deyim ve atasözleri kullanılarak konuşulmamalıdır. Ezberleyebildiği kelimeler karşısında zihninde oluşturduğu tepkiler ile iletişim kurulur. Duyduğu kelimeleri tekrar etme ve karşısındakine söyletme, onaylatma davranışları sergiler.
Otizmli çocuğun sosyal gelişimi
Otizmli çocuk yalnızlıktan hoşlanır. Kendi kendine oluşturduğu faaliyetlerle vakit geçirmeyi sever. Toplu yapılan aktivitelerden hoşlanmaz. Oyuncakların ne amaçla kullanıldığını bilmez, onlarla farklı şekillerde oynar. Bir su şişesiyle bile saatlerce vakit geçirebilir. Seslenildiğinde bakmaz, genellikle çevresiyle ilişkisini keser. Kendi hayal dünyasında kurguladığı şeyleri düşünür hatta dillendirir. Algıları dışarıya kapalıdır.
Otizmli çocuğun motor gelişimi
Otizmli çocuğun motor gelişimi normaldir. Yalnızca yaşıtlarına göre geç oturur. Fiziksel olarak farklılıkları yoktur. Bu çocuklar eylemleri canı istediğinde yapmaya eğilimlidir. Bu yüzden gelişimleri geç ve yetersiz olabilmektedir. Örneğin makas kullanma, küpleri kutunun içerisine atma gibi eylemleri odaklanıp yapamaz. Bunlar ince motor becerilerdir. Becerikli olabildikleri halde hızlı hareket etmek istedikleri için hatalar yaparlar. Birçok faaliyeti yapabilecek motor gelişimine sahip olsalar bile bazı beceriler bu yüzden geç olabilmektedir.
Çoğu yemek yeme eylemini başarılı yapamaz. Çiğneme ve yutma eylemlerini eş zamanlı yapamadıklarından katı gıdaları yemekte zorlanırlar. Bu nedenle yemekler ezilerek verilebilir.
Eylemlerin karmaşıklaşmaya başladığı zamanlarda başarısızlık yaşayan otizmli çocukların temel hareket becerilerinin çocuklukta sağlanması iyi olacaktır. Onları çocuk yaşta spora ve el becerilerini geliştirebilecekleri faaliyetlere yönlendirmekte fayda vardır.