Bireyin normal zamanda korkmayacağı bir nesneden, olaydan veya durumdan yüksek derecede korku duymasıdır. Fobik bozukluk olan birey korkusunun anlamsız olduğunun farkında olsa bile bir türlü korkusuna engel olamaz.
Korkular bir nesneye ( böcek, fare), ortama (kalabalık, şimşek, gök gürültüsü) ya da herhangi bir olaya karşı ısrarlı, aşırı ve anlamsızdırlar. Birey bunlarla karşı karşıya geldiğinde panik düzeyde anksiyete yaşar.
Fobiler 3 grupta incelenir; agorafobi, sosyal fobi ve basit(özgül fobi).
1. Agorafobi: Alan korkusudur. Bireyin kendisini zorda ve sıkıntıda hissetmesine neden olacak bir durumun aniden gelişme ihtimalinde gerekli yardımdan yoksun kalma korkusu ya da kaçmanın zor olduğu yerlerde bulunma durumudur. Örneğin asansöre binememe, ulaşım araçlarını kullanamama, yükseklik, sinema, tiyatro gibi kalabalık yerlere girememe. Kadınlarda daha çok görülür ve agorafobiye çoğu kez panik bozukluk da eklenir.
2. Sosyal Fobi: Bu birey toplumdan kaçma eğilimindedir. İnsanların arasında konuşmaktan, oturmaktan bile çekinir. Yanlış anlaşılabileceğinden korkar. Kızarır, terler, elleri titrer. Küçük düşme endişesi vardır. Kişi bu durumun farkındadır ve kendine engel olamadığı için çareyi insan içine girmemekte bulur. Bu nedenle iş hayatı ve kişilerarası iletişimi bozulur.
3. Basit Fobi: Birey özgül bir nesne ya da bir durumdan kaçmak ister. Nesneye örnek olarak evcil hayvanlar verilebilir. İğne, kan görme, gök gürültüsü, karanlık gibi durumlar korkulara örnek olarak verilebilir. Bunların varlığı ya da herhangi bir vakitte bunlarla karşılaşma olasılığı ile aşırı, mantıksız, anlamsız bir korku ortaya çıkar. Fobik nesne ya da durumla karşılaşıldığında anksiyete belirtileri ortaya çıkar ve birey korktuğu şeyden kaçınmaya çalışır.
Travmatik Nevroz Nedir?
Travma durumundan sonra yaşanan stres bozukluğudur. Travma sonrası stres bozukluğu olarak da adlandırılır. Çeşitli ruhsal belirtiler meydana gelir. Trafik kazası ,sel, deprem, tecavüz, savaş gibi durumlar travma nedenleri olabilir. Kişi travmatik olayı zihninde sürekli olarak yaşıyor gibidir.
Kişi çevreye karşı ilgisizleşir, insanlardan uzaklaşır. Duygusal tepkilerinde azalma meydana gelir. Çevresinden gelebilecek tehlikeye karşı tetiktedir. Uyku bozukluğu yaşar. Huzursuzdur. Uyaranlara karşı çabuk irkilir. Günlük yaşamında ve iş hayatında aksaklıklar meydana gelir.
Travmatik nevrozun üç temel özelliği vardır; birincisi ruhsal olarak aşırı uyarılmışlık , ikincisi stres verici olayın sürekli olarak hatırlanması, üçüncüsü bu olayı hatırlatabilecek şeylerden kaçma davranışıdır.