Kemoterapi, yan etkileri fazla olarak bilinen bir tedavi şeklidir. Yan etkileri diğer tedavilere oranla daha fazla yaşanan bu tedavide yaşam stiline dikkat edilmesiyle bu sorunlar ortadan kalkabilmektedir. Vücut sistemlerimizi etkileyen durumlara ve yan etkileri azaltacak uygulamalara göz atalım.
Beslenme
Günlük kalori miktarı alınmalı, proteinden zengin beslenilmelidir. Dokuların yeterli beslenmesi ve yan etkilerin azaltılması adına beslenme büyük rol oynamaktadır. Tüm besin maddelerini içeren dengeli beslenme iyi beslenmedir.
- Hazır ve dondurulmuş gıdalardan uzak durulmalıdır.
- Uzun ömürlü sütten ve işlenmiş et ürünlerinden kaçınılmalıdır.
- Haftanın en az üç günü kuru baklagiller ile beslenmelidir.
- Rahatsızlık vermiyorsa dilediği kadar yoğurt tüketebilir. Günde bir bardak süt içebilir.
- Mevsim meyve ve sebzelerini tüketmelidir.
- Balık tüketilmelidir.
- Günde en az iki litre sıvı tüketmelidir.
Bulantı- Kusma
Kemoterapi beyni etkileyerek bulantı kusmaya neden olabilir. Buna karşılık olarak birey diyet listesini düzenleyerek önlem alabilir.
- Soğuk yiyecekleri sıcak yiyeceklere tercih edebilir. Oda sıcaklığında pratik hazırlanabilen sandviç, peynir, tahıl gibi ürünleri tüketebilir.
- Olumsuz sonuçlarla karşılaşmadığı sevdiği yiyecekleri diyet programına ekleyebilir.
- Yumuşak ve sıvı besinler tüketmelidir. Ancak sıvı tüketimini aşırı arttırdığında mide bulantısı artabilir.
- Aşırı yağlı, tuzlu ve baharatlı besinlerden kaçınmalı, kokusu onu rahatsız edecek besinlerden uzak durmalıdır.
- Az ve sık beslenmelidir.
- Sabah kalktığında midesi bulanıyorsa kahvaltıdan önce mide bulantısı hapı içebilir.
Halsizlik
Kemoterapi sonrası meydana gelen sorunlarla baş edebilmek için psikolojik destek alınmasında fayda vardır. Bol sıvı tüketmek, hafif egzersiz ve yürüyüş programları planlamak, ağrı ve depresyonu önlemek halsizliği ortadan kaldırmak için yararlı uygulamalardır.
Ağız İçi Sorunlar
Kemoterapi alan bireyde ağız içi ve diş eti sorunları görülebilmektedir. Yemeklerden sonra karbonatlı su ile gargara yapmak, yumuşak fırçalı diş fırçası kullanmak, sıcak yiyecekleri tüketmemek ve yumuşak gıdalarla beslenmek ağız sağlığı için önerilen uygulamalardır.
Enfeksiyon
Bu dönemde bağışıklık düşebilir ve vücut mikroplara açık hale gelmektedir. Mümkün olduğunca toplu ortamlarda bulunmaktan kaçınılmalı, vücuttaki herhangi bir açık yaranın veya kesiğin hijyenine dikkat etmeli, evde hayvan besleniyorsa dikkatli olunmalı, her gün duş alınmalı ve her gün ateş ölçer ile ateş takibi yapılmalıdır.
Cilt ve Tırnaklar
Cilt kuruluğuna karşı ılık su ile kısa banyo yapılmalı, uzun ve sıcak banyodan kaçınılmalıdır. Nemlendiriciler kullanılabilir. İş yaparken eldiven kullanılmalıdır. Aşırı güneşlenmek ciltte kararmaya neden olabilir. Ciltte oluşabilecek sivilce ve lekelere kaşı cilt temiz ve kuru tutulmalıdır.